drs J.M. (Marcel) Breet
  • HOME
  • EXPERTISE
  • PRO-OVERHEID
  • FRANKRIJK IN CIJFERS
  • ZORGEN VOOR JEZELF

Het leven is (gelukkig) een aaneenschakeling van mogelijkheden

15/4/2019

0 Reacties

 
AANGEPASTE BLOG (datum deze versie 22-4-2019)

Je probeert je leven altijd prettig te laten zijn. Dat lukt niet altijd omdat gebeurtenissen anders gaan dan verwacht. Dat is normaal. Volgens Foucault moeten we accepteren dat er altijd een mogelijkheid is dat gebeurtenissen anders gaan dan verwacht.

Veel gebeurtenissen in je leven gaan zoals verwacht. Wanneer je water op een vuur zet dan zal dat gaan koken, als je een stekker in het stopcontact steekt gaat het licht branden, wanneer je niet eet krijg je honger. Van veel gebeurtenissen weten we wat er gaat komen wanneer we een bepaalde handeling verrichten. Dat is kennis, weten wat werkt.
 
Van veel andere gebeurtenissen in je leven weet je vooraf niet wat je kunt verwachten. Je leven hangt voor een groot deel af van de mogelijkheid dat iets gebeurt. Dit geldt vooral voor je relatie met jezelf en met andere mensen. Het begint vaak al met of je ’s morgens uitgerust en op tijd wakker wordt. De rest van de dag kan er van alles gebeuren. Je weet bijvoorbeeld vooraf niet wie je wanneer ontmoet en in welke stemming die personen zijn, welke boodschappen je via telefoontjes of email ontvangt en of je kennis over “weten wat werkt” ook vandaag weer juist blijkt te zijn (het is niet uitgesloten dat je auto of je computer op een dag niet willen (op)starten).

Verander!
Voor Foucault gold dat het allerbelangrijkste in het leven is dat je iemand anders wordt dan je in het begin was.  Daarom vond hij ook dat de boeken die hij schreef nutteloos waren als ze niet in staat waren om zowel de schrijver als de lezer ervan nieuwe inzichten te geven, naar onvoorziene plaatsen te laten gaan en een nieuwe relatie met zichzelf te laten ervaren.  


Juist wanneer gebeurtenissen niet gaan zoals verwacht is verandering mogelijk. Wanneer alles je in leven vastligt, dan zal je leven ook alleen maar zijn zoals het is. Alleen doordat er verschillende mogelijkheden zijn, kan je vrij zijn en is het mogelijk je leven te veranderen. De mogelijkheden in je leven zijn echter niet onbegrensd, ze worden bepaald door de situatie waarin je je op dat moment bevindt. Maar je situatie kan morgen weer anders zijn waardoor je dan ook weer andere mogelijkheden hebt.

​Je sociale leven is niet een toevalligheid
Toeval bestaat niet voor Foucault. Het sociale leven zoals je dat nu hebt is het resultaat van de situatie waarin je je bevindt. Het is het resultaat van je eigen denken en het denken van de mensen om je heen over wat je in je leven wel en niet mag doen. Dat denken is in de loop der tijd gevormd door de combinatie van ethiek, macht en kennis (zie eerdere blogs). Het stuurt je gedrag, bepaalt de mogelijkheden om van gedrag te veranderen en bepaalt de (te verwachten) consequenties van een keuze om gedrag te vertonen dat volgens anderen niet mag. Binnen dit kader is je leven niet een toevalligheid. Doordat je manier van denken en dat van anderen verandert in de tijd (soms gedurende een dag), verandert wat je wel en niet mag doen. Deze dynamiek in het denken zorgt ervoor dat er altijd de mogelijkheid bestaat dat gebeurtenissen anders gaan dan verwacht en dus dat er altijd een mogelijkheid is om je sociale leven te veranderen.

Het onverwachte van gebeurtenissen is niet altijd fijn. Aan de andere kant geeft het aan dat in het leven altijd iets anders mogelijk is dan je verwacht. Dus koester dat er verschillende mogelijkheden zijn, zoek ze op en onderzoek telkens weer hoe ze je kunnen helpen je leven zodanig te veranderen dat je leven (nog of weer) prettiger wordt! 

Natuurwetenschappen versus sociale studies
Via kennis proberen we steeds beter te weten wat we kunnen verwachten. Maar niet bij alles kan dat. Bij onderwerpen zoals natuurkunde, scheikunde en biologie geldt dat we steeds beter kunnen weten welke gebeurtenis altijd op een andere volgt (A leidt tot B). Bij onderwerpen die te maken hebben met sociale relaties proberen we ook steeds beter te weten wat we kunnen verwachten, maar zal altijd sprake zijn van mogelijkheden waardoor nooit zekerheid bestaat over welke gebeurtenis volgt op een bepaalde handeling. Daarom wordt in de academische wereld ook wel gesproken over (natuur)wetenschappen en sociale studies (zoals bestuurskunde, organisatie-kunde, etc.). 

0 Reacties

Zorgen voor jezelf is de grootste uitdaging in je leven

7/4/2019

0 Reacties

 
De grootste uitdaging in je leven is de zorg voor jezelf. Zorgen voor jezelf betekent dat je niet een slaaf bent van de mensen om je heen en ook niet van je eigen verlangens. Het gaat om het realiseren van de mogelijkheid om je gedrag te kunnen veranderen wanneer je dat zou willen. De zorg voor jezelf staat altijd onder druk. Het onderscheid tussen wat je wel en niet mag doen bepaal je immers niet volledig zelf, maar altijd met anderen (zie voorgaande blogs). Je kunt daardoor niet altijd doen wat je wilt en je hebt daardoor niet altijd de mogelijkheid om je gedrag te veranderen wanneer je dat zou willen.

Zorgen voor jezelf is zorgen voor een ander
De zorg voor jezelf wil niet zeggen dat je niet voor anderen hoeft te zorgen. Volgens Foucault geldt dat de zorg voor jezelf – vanuit het principe dat jij als mens bestaat – voorafgaat aan de zorg voor de ander. De zorg voor anderen is altijd een onderdeel van de zorg voor jezelf.

Een signaal dat het niet goed gaat met de zorg voor jezelf is wanneer je gefrustreerd bent of je leven als een worsteling ervaart. Frustraties en worstelingen hebben volgens Foucault te maken met economische, etnische, sociale of religieuze overheersing en vormen van uitbuiting en afhankelijkheid van anderen. Hoewel het van alles kan zijn, beschrijft Foucault een aantal algemene kenmerken van frustraties en worstelingen. Ze hebben (vooral) te maken met:
  • het ter discussie stellen van de mogelijkheden van anderen om afwijkend gedrag te vertonen en het sturen van elkaars gedrag;
  • mensen in je meest directe omgeving (maar zijn niet beperkt tot jou en je directe omgeving, gelijksoortige frustraties en worstelingen kunnen zich overal en bij iedereen voordoen); 
  • wat wordt gezien als kennis en hoe dat wordt gebruikt om elkaar te sturen;
  • hoe we als individu worden miskend door het gebruik van algemeenheden en generalisaties.
​
Om goed voor jezelf te zorgen is het belangrijk dat je inzicht hebt in hoe de situatie waarin je je bevindt is gevormd door de combinatie van ethiek, macht en kennis. Vervolgens kijk je op welke wijze je ervoor kunt zorgen dat je meer mogelijkheden krijgt om je gedrag te veranderen wanneer je dat zou willen. Voor Foucault biedt dit inzicht een bescherming voor je individuele bestaan, het is een middel om te overleven in een wereld waarin je wordt overheerst door het onderscheid tussen wat je wel en niet mag doen. Het maakt dat je in het spel om de waarheid (zie het voorgaande blog) in staat bent een winnende keuze te maken voor de volgende zet in het spel. 

Wil je dus goed voor jezelf zorgen, vraag je dan altijd (en in het bijzonder bij frustraties en worstelingen) af hoe de situatie waarin je je bevindt is gevormd en zou kunnen veranderen door:
  1. de keuzes die jij en anderen maken hoe zich ten opzichte van elkaar te gedragen in het nastreven van wensen en verlangens (ethiek); 
  2. de wijze waarop jij en anderen elkaar proberen te sturen en tegelijkertijd proberen zelf zo min mogelijk gestuurd te worden (macht);
  3. de ideeën van jou en anderen over wat het beste werkt (kennis).
Bedenk hierbij dat als jij niet goed voor jezelf zorgt, een ander dat mogelijk wel voor zichzelf doet waardoor voor jou het risico op frustraties en worstelingen toeneemt. Zorgen voor jezelf vraagt volgens Foucault dan ook om een actieve instelling, je moet je blijven inzetten om bepaalde situaties (je relaties met anderen) te handhaven of te veranderen.

Zorgen voor jezelf is niet gemakkelijk
De Duitse filosoof Immanuel Kant (1724-1804) beschreef al dat het veel eenvoudiger is om je gedrag niet te veranderen en om anderen voor ons te laten denken, dan om ons gedrag wel te veranderen en zelf na te denken over de ruimte die we hebben om iets anders te doen dan wat we nu doen.


0 Reacties

    Archieven

    April 2019
    Maart 2019
    Februari 2019

    Categorieën

    Alles

    RSS-feed

PRO-OVERHEIDSITE VOOR (ONLINE) ONDERSTEUNING IN DE (SEMI)PUBLIEKE SECTOR
AAN INFORMATIE OP DEZE WEBSITE KUNNEN GEEN RECHTEN WORDEN ONTLEEND